حدود نیمی از خانواده های شهر نشین روسیه، ویلایی در اطراف شهر و در مناطق خوش آب و هوا دارند که به آن «داچا» (Dacha) می گویند.
«داچا» معمولا یک تکه زمین چند صد متری با یک کلبه نسبتا کوچک است و امکانات زیادی ندارد. اما در همین کلبه های کوچک است که دنیایی از خاطرات کودکی مردم روسیه شکل می گیرد. شیطنت های کودکانه، شنا در رودخانه، چیدن توت فرنگی و میوه های بوته ای، جمع آوری قارچ، ماهیگیری، قایم موشک بازی در جنگل، وقت گذراندن با پدر و مادر بزرگ و…
در همین کلبه هاست که تابستان ها و آخر هفته ها، مردم دور هم می نشینند و کباب درست می کنند و می خورند و می نوشند و ساز می زنند و آواز می خوانند و می رقصند و شب نشینی می کنند.
تقریبا در همه آثار ادبی روسیه هم بخشی از داستان در «داچا» اتفاق می افتد و این نشان از نقش مهم آن در فرهنگ روسیه دارد.

«داچا» ها اغلب در کنار هم و به شکل یک دهکده کوچک هستند. بعضی ها هم «داچا» یشان را بازسازی و حتی «بانیا» (حمام روسی) در آن درست کرده اند. آن ها هم که پولدارترند، در شهرک های اختصاصی و لوکس داچاهای مجهز و امن دارند. شهرک هایی مثل Otrada و Nakhabino در اطراف مسکو از این دست هستند و اجاره هر کدام از این خانه ها از ماهی ده هزار یورو شروع می شود.

«داچا» در اصل یعنی «هدیه تزار». در زمان روسیه تزاری، بعضی از نخبگان یک تکه زمین در اطراف شهر از تزار دریافت می کردند. بعدها و در زمان انقلاب صنعتی در روسیه، شهرها پرجمعیت و شلوغ شدند و به پناه بردن به خلوت «داچا» مد شد.

در زمان شوروی و با غلبه تفکرات کمونیستی، «داچا» علاوه بر محلی برای تفریح، به باغچه ای برای کاشت محصولات مورد نیاز خانواده و پرورش حیوانات محلی تبدیل شد و محدودیت هایی در اندازه زمین و بنا و امکانات گرمایشی «داچا» وضع شد تا فقط به صورت خانه دوم و موقت مورد استفاده قرار بگیرد.
آن هایی هم که داچا نداشتند، می توانستند از «داچای دولتی» (Gosdacha) یا به عبارتی «داچا»ی سازمانی استفاده کنند. چیزی شبیه ویلا های سازمانی ادارات دولتی در ایران که هنوز هم هست.

روس ها اهمیت زیادی برای وقت گذراندن در طبیعت قائلند و به پرورش گل و گیاه، چه در آپارتمان و چه در فضای باز علاقه زیادی دارند. به طور کلی در روسیه خیلی بیشتر از ایران در خانه مردم و ادارات و شرکت ها، گل و گیاه می بینید.
هنوز هم بعضی ها که از «داچا» که بر می گردند، با خودشان زنبیل های پر از صیفی جات و میوه و سبزی به خانه می برند. از این لحاظ، «داچا» کارکردی شبیه باغچه های مردم در اروپا را دارد.
هوای گرم که نزدیک می شود، فروشگاه ها پر می شود از وسایل مورد استفاده در «داچا». از میز و صندلی و سایه بان بگیرید تا گل و گیاه و وسایل باغبانی و استخرهای بادی و…

با توجه به هجوم مردم به سمت «داچا» هایشان، ترافیک به سمت خارج از شهر در اواخر ساعت اداری روز جمعه (پایان هفته کاری) و ترافیک به سمت داخل شهر روز یکشنبه (آخر تعطیلات) در مسکو معروف و کلافه کننده است. اما در تابستان، شهرها خلوت می شوند. اکثرا یا مسافرتند، یا «داچا».

اکثر خارجی ها و به خصوص ایرانی ها از خشک و سرد بودن روس ها گله دارند. اما اگر به «داچا» دعوت بشوید، می بینید که روس ها بین خودشان و با دوستانشان، مردمان بسیار خون گرم و مهربان و بذله گویی هستند.

نویسنده: بهروز بهادری فر