کمی بیشتر از هزار سال پیش، «ولادیمیر کبیر» حاکم روسیه، نمایندگانی به کشورهای مختلف فرستاد تا دین های مختلف را بررسی کنند.
نمایندگان او مسحور شکوه و عظمت و زیبایی قسطنطنیه (استامبول) شدند و در نهایت هم دین این شهر، یعنی مسیحیت ارتودوکس به عنوان دین رسمی روسیه انتخاب و مسیحیت به عنوان ابزاری برای قدرت به کار گرفته شد.
تا قبل از آن مردم ساکن روسیه پاگانیست (شمن باور) بودند و به نیروهای خیر و شر طبیعی اعتقاد داشتند.

تزارها خود را نمایندگان خدا روی زمین می دانستند و هرگونه مخالفت با تزار، مخالفت با خدا تلقی می شد.
تزار «ایون مخوف» به شدت مذهبی بود و قبل از صدور دستور شکنجه و اعدام به خداوند متوسل می شد و در خلوت خود با خدا راز و نیاز می کرد.
به گفته بسیاری از صاحب نظران، مسیحیت ارتودوکس در طول تاریخ روسیه، به نوعی نقش چسب جامعه را ایفا کرده است و مانع از هم پاشیدگی کشوری به این بزرگی شده است.
کشوری که نه تنها حمله مغول ها را تاب آورد، بلکه با وجود عقب ماندگی تاریخی نسبت به غرب، عثمانی ها و ناپلئون و هیتلر را شکست داد.

حدود ۷۰۰ سال پیش «ازبک خان» حاکم مغول بخشی از روسیه، مسلمان شد و به تبلیغ و ترویج اسلام در روسیه پرداخت و از این تاریخ بود که اسلام رسما وارد روسیه شد.
امروزه اسلام، بعد از مسیحیت ارتودوکس، دومین دین مهم روسیه است.
اکثر مسلمان های روسیه سنی بوده و در منطقه قفقاز و همین طور تاتارستان (کازان) و باشقیرستان سکونت دارند.

بعد از انقلاب روسیه، یعنی حدود ۱۰۰ سال پیش، کمونیست ها مذهب را ممنوع کرده و تقریبا تمام مظاهر دینی را تعطیل کردند.

در زمان استالین، استانی با نام «استان خودگران یهودی» تشکیل شد. با این هدف که تمام یهودیان روسیه را در یک جا سکنی بدهند.
این استان که پایتخت آن شهر «بیروبیجان» (Birobidzhan) است، در جنوب شرق روسیه و در نزدیکی مرز چین قرار دارد.
ایده ای شبیه ایده صهیونیسم که هرگز موفق نشد و در حال حاضر درصد ناچیزی از مردم «بیروبیجان» یهودی هستند.

بعد از فروپاشی شوروی (سال ۱۹۹۱) سیاست دین زدایی کمونیست ها ملغی شد و خیلی از آثار و بناهای مذهبی تخریب یا تغییر کاربری داده شده، بازسازی و احیا شدند و در نهایت مردم در بیان و عمل به عقاید دینی خود آزادی پیدا کردند.

امروزه روسیه کشوری سکولار است، به این معنی که مذهب نقشی در سیاست ندارد و مردم در بیان و تبلیغ عقاید خود آزادند.

بهروز بهادری فر

مطالب مرتبط:
روزه در کلیسای ارتودوکس روسیه
تاریخچه مسیحیت و اسلام در روسیه
نقشه ادیان و مذاهب روسیه
دسته های مذهبی در روسیه
معبد همه ادیان