«کارگر و زن کالخوز» از معروف ترین بناهای یادبود حکومت کمونیستی در مسکو است. این تندیس ۲۵ متری، یک کارگر و زن کشاورز (کالخوز) را نشان می دهد که نماد کمونیست ها، یعنی داس و چکش به دست گرفته اند و ایدئولوژی حکومت شوروی را به رخ می کشند.
«کارگر و زن کالخوز» را یک خانم مجسمه ساز روس حدود ۸۰ سال پیش برای سالن شوروی در نمایشگاهی در پاریس طراحی کرد و بعدها به منطقه ای در شامل مسکو در نزدیکی پارک و مرکز نمایشگاهی VDNKh و هتل کاسموس (Cosmos) که تا همین اواخر پاتوق توریست های ایرانی بود منتقل شد.
«کارگر و زن کالخوز» لوگوی شرکت Mosfilm (هالیوود روسیه!) هم هست و احتمالا تصویر آن را در تیتراژ فیلم های قدیمی دیده اید.

حالا «کالخوز» چیست؟
تا حدود ۱۵۰ سال پیش رعیت داری در روسیه حاکم بود و کشاورزان دست کمی از برده نداشتند. بعد از لغو رعیت داری (سال ۱۸۶۱)، زمین ها همچنان در مالکیت زمین داران باقی ماند، اما کشاورزان آزاد شده، خانه و تکه زمینی بسیار کوچک به خودشان واگذار شد و با سه انتخاب روبرو شدند:
۱) به مالک زمین، اجاره بدهند و همچنان روی زمین کار کنند.
۲) بسته به توان مالی که داشتند، تکه زمینی را به صورت قسطی از مالک بخرند.
۳) زمین را ترک کنند و بروند سراغ کار دیگری.

اما اغلب کار دیگری بلد نبودند که زندگی بگذرانند. تعداد زیادی هم در منزل مالکان خدمتکاری می کردند. اوضاع این دسته افراد از همه بدتر شد.
این اصلاحات موجب بروز نارضایتی و ناآرامی های بیشتر و در نهایت انقلاب شوروی شد.

بعد از انقلاب شوروی و اجرای اقتصاد اشتراکی، زمین ها که همگی به مالکیت دولت درآمده بودند به دو شکل مدیریت می شدند:
۱) کالخوز (Kolkhoz) ها که به شکل تعاونی اداره می شدند و کشاورزان بسته به تعداد روزهایی که روی زمین زحمت می کشیدند، سهمی از محصولات و سود زمین دریافت می کردند.
۲) ساوخوز (Sovkhoz) ها که کشاورزان در آن سهمی از سود نداشتند و تنها حقوق بگیر دولت بودند.

بهروز بهادری فر