از گاستیاتا به واسیل
هر چه پدر داد و هر چه اقوام دادند، پیش شوهرم ماند.
حالا با یک زن دیگر ازدواج کرده و چیزی به من نمی‌دهد.
قول و قرار که گذاشتند، من را بیرون انداخت و با او ازدواج کرد.
خواهش می‌کنم بیا.

این ترجمه نامه‌ای است (تصویر پیوست) به زبان اسلاوی باستان که ۸۵۰ سال پیش، همزمان با حکومت سلجوقیان در ایران، زنی از اهالی نووگورود (Novgorod) روسیه، به یک مرد که احتمالا برادر یا از اقوام او بوده، روی پوست درخت توس نوشته و درخواست کمک کرده‌است.

این نامه در موزه دولتی تاریخ روسیه (ГИМ) که در کنار میدان سرخ مسکو واقع شده، نگهداری می‌شود.

درخت توس (غان) در روسیه به وفور یافت می‌شود.
پوست درخت توس (Beresta) نرم و سفید و انعطاف‌پذیر است و روس‌ها از زمان‌های دور از آن برای نوشتن استفاده می‌کرده‌اند.

در اردوگاه‌های کار اجباری (گولاگ) زمان شوروی هم بعضی از تبعیدیان روی پوست درخت توس نامه نوشته و در فرصت مناسب از قطار به بیرون می‌انداختند. اهالی محلی که این نامه‌ها را پیدا می‌کردند، به نحوی نامه را به دست دوست و اقوام نویسنده نامه می‌رساندند.

درخت توس، نقش مهمی در تاریخ و فرهنگ و ادبیات روسیه داشته است.

بهروز بهادری فر